Wat er uit jouw stopcontact komt is altijd een mix van energiebronnen: kerncentrales, windmolens, kolencentrales, zonnepanelen. Het maakt niet uit of je klant bent bij Eneco, Essent, Vattenfall of het Frysk Enerzjybedriuw – de elektronen zijn hetzelfde.
Het echte verschil zit in één ding: aan wie je je euro gunt.
En op dit moment stroomt een groot deel van dat geld de provincie uit. Sterker nog: het verdwijnt vaak zelfs over de grens.
Waarom we het Frysk Enerzjybedriuw zijn gestart
Wij willen dat het geld dat lokaal, door jou, aan energie wordt uitgegeven zoveel mogelijk ook lokaal weer terecht komt.
- Voor de mienskip.
- Voor lokale banen.
- Voor toekomstbestendige dorpen en steden.
- Voor een eerlijke prijs voor energie.
Daarom hebben we het Frysk Enerzjybedriuw (FEB) opgericht: een coöperatieve, winstvrije organisatie vóór en dóór inwoners.
Wat wij ontdekten over de energiemarkt
We onderzochten de Nederlandse energiemarkt en kwamen tot opvallende inzichten (bron: overstappen.nl)
- Er zijn 40 energiebedrijven met een leveringsvergunning voor particulieren.
- Daarvan zijn:
– 4 geen echte leveranciers, maar tussenpersonen.
– 5 uitsluitend voor de zakelijke markt.
– Slechts 3 coöperaties – maar géén biedt particulier lidmaatschap.
– 14 bedrijven met hoofdkantoor buiten Nederland (Duitsland, Frankrijk, Japan, Zweden, Spanje). - Vrijwel alle andere zijn besloten vennootschappen met aandeelhoudersbelangen.
In 2023 werd er zeker 1,9 miljard euro winst gemaakt in de energiesector. Dat geld verdween grotendeels in private en buitenlandse handen.
Meer dan de helft in buitenlandse handen
Volgens de ACM wordt 60–80% van de Nederlandse energiemarkt bediend door bedrijven in buitenlandse handen:
- Vattenfall (Zweedse staat): 20–25% marktaandeel
- Essent (dochter van E.ON, Duitsland): 15–20%
- Eneco (gedeeltelijk eigendom van Mitsubishi, Japan): 10–15%
Tel daar de dochtermerken bij op (Van de Bron, Oxxio, Woonenergie, Powerpeers, Delta Energie), en je ziet hoe groot de buitenlandse dominantie is.
Fryslân zonder eigen energiebedrijf
Nederland telt energiebedrijven verspreid over bijna elke provincie, behalve in Fryslân.
| Provincie | Aantal energiebedrijven |
| Fryslân | 0 |
| Flevoland | 1 |
| Zeeland | 1 |
| Gelderland | 1 |
| Groningen | 2 |
| Limburg | 2 |
| Overijssel | 5 |
| Utrecht | 5 |
| Noord-Brabant | 7 |
| Noord-Holland | 7 |
| Zuid-Holland | 10 |
Terwijl Fryslân een enorme bijdrage levert aan wind, zon en biomassa, ontbreekt een eigen energiebedrijf binnen de provincie. Precies dat gat vult het Frysk Enerzjybedriuw.
Grote namen, buitenlandse aandeelhouders
Veel bekende merken zijn al lang geen Nederlandse bedrijven meer:
- Essent → dochter van E.ON (Duitsland)
- Van de Bron → dochter van Essent
- Eneco → deels in handen van Mitsubishi (Japan)
- Oxxio, Woonenergie → dochters van Eneco
- Vattenfall (voorheen Nuon) → eigendom Zweedse staat
- Powerpeers, Delta Energie → dochters van Vattenfall
Resultaat: geen zeggenschap, geen binding met onze regio, geen lokaal rendement.
Kies voor lokaal. Kies voor jezelf.
Het Frysk Enerzjybedriuw is anders:
- Geen aandeelhouders, maar leden
- Geen winstmaximalisatie, maar waarde voor de mienskip
- Geen dure marketingcampagnes, maar transparantie
- Wel: lokaal opgewekte stroom, lokaal eigenaarschap, lokaal rendement
Net als Fries suikerbrood door iedereen gegeten wordt, is het Frysk Enerzjybedriuw er ook voor iedereen. Of je nu in Fryslân woont of daarbuiten: bij FEB kies je voor een eerlijke, transparante en lokale energievoorziening — met impact dichtbij huis.
Aan wie gun jij je euro?
Iedere dag gebruik je energie. Maar waar jouw euro terechtkomt, maakt een wereld van verschil. Kies je voor een buitenlands energiebedrijf – of voor een lokaal coöperatief initiatief dat de opbrengst teruggeeft aan onze mienskip?
